Achtergronden van onze spelling
Als je hier verder naar beneden gaat, vind je na de boeken, nog meer artikelen van mij over taalaspecten...
Boeken
Dolf Janson
Op speurtocht door onze grammatica (2020)
Dit boek beschrijft de vele mogelijkheden om grammatica-aspecten zinvol en uitdagend te maken voor alle kinderen op de basisschool.
Het gaat ook bij grammatica om de toepasbaarheid in alle vier de gebieden van onze taal. Door luisteren en spreken, lezen en schrijven steeds weer te verbinden, en de ervaringen als taalgebruiker daarmee, te analyseren, te herkennen en te benutten, ontstaan er veel meer mogelijkheden om het eigen taalgebruik te variëren, te versterken en zowel creatief als doelgericht te gebruiken.
Dolf Janson
Op zoek naar betekenissen
via letters en klanken (2019)
Dit boek beschrijft hoe kinderen, op basis van de voorkennis die ze hebben opgedaan tijdens hun oriëntatie op klanken, klankgroepen en lettervormen (zoals beschreven in Op zoek naar klanken en letters), gaan leren hoe ze de betekenis van woorden, zinnen en teksten kunnen achterhalen.
De opbouw sluit aan bij de opbouw die ook bij spelling geldt: eerst de klankzuivere woorden en daarna geleidelijk aan de diverse nietklankzuivere manieren van lettergebruik.
In alle gevallen is het perspectief het achterhalen van de betekenis, maar daardoor wel grip krijgen op de systematiek achter het lettergebruik in de te lezen woorden.
________________________________________________
Dolf Janson
Op zoek naar letters (2019/2022)
een beknopte handleiding bij
de categorieën niet-klankzuivere woorden
2e editie
Dit boek (op A4-formaat) heb ik op verzoek van gebruikers van Op zoek naar letters gemaakt. Hierdoor ben je bij het dagelijks gebruik in staat snel de essenties van elke categorie niet-klankzuivere woorden te checken.
Ook staan er bij elke categorie aanwijzingen voor de introductie bij de leerlingen en de accenten voor het oefenen.
Doordat er wat wijzigingen zijn gemaakt in de oefenkaarten en in de daarmee samenhangende nummering, is deze handleiding in november 2022 daarop aangepast en is daardoor als de 2e editie beschikbaar.
Dolf Janson
Op zoek naar letters (2022)
de andere spelling- en grammaticadidactiek
De 3e versie van Oznl heb ik nog wat bijgewerkt vanwege een aanpassing en kleine uitbreiding van de NK-categorieën. Daarvoor had ik de inhoud al wat aangepast op basis van de in de praktijk opgedane ervaringen. Daarbij heb ik ook wat andere accenten gelegd. Ook heb ik de keuzes die in de lespraktijk nodig zijn wat explicieter geformuleerd.
Daardoor is het boek nog iets dikker geworden: van 318 naar 347 pagina's... Deze update van de 3e editie is inmiddels weer verkrijgbaar.
In het eerste deel van het boek beschrijf ik de spellingdidactiek zoals ik die heb ontwikkeld. In het tweede deel geef ik uitleg over de 29 niet-klankzuivere spellingcategorieën die hierbij horen. Dit betekent dus dat er een categorie is toegevoegd.
Ook geef suggesties om die te introduceren en gericht te laten oefenen. De opdracht- en oefenkaarten die hierbij horen zijn gratis en digitaal beschikbaar op deze site.
Het derde deel van het boek is gewijd aan de nieuwe benadering van grammatica in een onderwijscontext. Hierin staat de betekenis centraal en daarbij passende namen. De traditionele namen worden natuurlijk wel genoemd, maar zijn niet het uitgangspunt.
In dat derde deel heb ik doelen en suggesties voor activiteiten opgenomen, met speciale aandacht voor de rol van de persoonsvorm en voor de spelling daarvan.
De term 'werkwoordspelling' is daarmee achterhaald. Slechts een deel van de persoonsvormen heeft immers een afwijkende spelling en alle andere werkwoordsvormen houden zich gewoon aan de normale spellingsystematiek. We moeten daarom bij de kinderen niet de indruk wekken dat de spelling van deze woorden ingewikkeld is. Het gaat in alle gevallen in de eerste plaats om de betekenis. Daardoor gaan ze o.a. het verschil tussen een persoonsvorm en een voltooid deelwoord (die hetzelfde klinken) vanuit die betekenis in een zin herkennen.
______________________________________
Dolf Janson
Op zoek naar klanken en letters
Doelen en activiteiten
voor de leerjaren 1, 2 en 3. (2019)
Hierin beschrijf ik activiteiten voor de oriëntatie op klanken en op lettervormen. Eerst apart, zodat de bedoeling heel eenduidig is, later met elkaar verbonden. Dit boek hoort bij de door mij ontwikkelde spellingdidactiek Op zoek naar letters.
Dolf Janson
Uitdagend en functioneel taalonderwijs (2017)
Wat je moet weten als je taalonderwijs wilt koppelen aan de thema's van wereldoriëntatie.
Dit boek verscheen in 2017 en hierin beschrijf ik hoe je, zonder een taalmethode te gebruiken, betekenisvol, doelgericht en actief taalonderwijs kunt geven. Het boek heeft drie delen: waarom en waartoe? wat? hoe?
Artikelen
Ideeën om een thema te vertalen in opdrachten: