Het Taallab            uitdagende taalactiviteiten voor basisonderwijs

uitdagendetaalactiviteiten voor basisonderwijs

Anders kijken naar en omgaan met 'talent'
Er blijken verschillende manieren om taaltalent te herkennen en op basis daarvan verder te stimuleren. Eigenlijk geldt dit voor alle kinderen op je school, want die verschillen allemaal ook in hun behoeften en al ontwikkelde kennis en vaardigheden op het gebied van taal. Om die ontwikkeling bij iedereen echt mogelijk te maken vraagt dat een op al die verschillen afgestemde aanpak.

Daarom is het belangrijk dat je er bij alle kinderen op gericht bent, dat zij allemaal in staat zijn door de activiteiten op school te gaan genieten van het bezig zijn met taal en dat vervolgens ook te blijven doen. Daarbij kan het enerzijds gaan om het op allerlei manieren toepassen van hun al ontwikkelde taalvaardigheden, zodat ze het nut daarvan ervaren. 
Maar ze moeten daarbij ook blijven merken dat ze die vaardigheden steeds weer nog verder kunnen uitbreiden, op basis van hun al aanwezige voorkennis, maar ook gericht blijven op steeds weer nieuwe toepassingsmogelijkheden.

Daarom is het heel regelmatig samenwerken met een of twee anderen niet alleen nuttig, maar het blijkt ook heel motiverend. Het moet bij taalontwikkeling niet alleen gaan om die traditionele schriftelijke taalgebruiksituaties, maar ook om het gevarieerd en context-gebonden gebruiken van mondelinge taal, zowel sprekend als luisterend. 
______________________________________

Talentontwikkeling

Tussen de opvatting ‘iedereen heeft talenten’ en ‘talent is het bezit van uitzonderlijke mogelijkheden op een bepaald gebied’ lijkt een wereld van verschil. Toch is de consequentie voor het onderwijs in beide gevallen tamelijk gelijk: leerlingen moeten de kans krijgen hun talenten te ontdekken, actief te gebruiken en verder te ontwikkelen. Het accent moet daarbij eerst vooral liggen op ontwikkeling in de breedte en de diepte en daarna ook in de lengte.
Deze site wil daaraan een bijdrage leveren op het rijke gebied van taal. Het gaat daarbij niet alleen om de meer traditionele opvatting over taalvaardigheid (‘goed in  taal’), maar ook om de relatie van taal met denken, met voelen, met beïnvloeden, met waarnemen, met vormgeven en met ten gehore brengen. Inderdaad, taal is een rijk vakgebied. Daardoor zijn er allerlei talenten verbonden met taal. 
Dat maakt vaak ook dat het bij taalgebruik, en bij de verdere ontwikkeling van taalvaardigheid, niet steeds mag gaan om dat ene juiste antwoord...

Door zo te kijken naar taalontwikkeling, open je niet alleen voor je leerlingen allerlei perspectieven. Ook als onderwijsgevende kun je je visie op taal in het algemeen, en op de rol van taal in je lessen in het bijzonder, hierdoor ook verbreden en verdiepen.
___________________________________________

Sternberg
De psycholoog Robert Sternberg heeft in zijn publicaties (zoals R. Sternberg (2002) Succesvolle intelligentie - Hoe praktische en creatieve intelligentie succes bepalen. Lisse: S&Z) op basis van onderzoek gepleit voor een andere benadering van intelligentie. Hij onderscheidt daarbij drie ‘denkvaardigheden’: analytisch, praktisch en creatief denken. In principe beschikt ieder mens over alle drie, maar niet altijd in gelijke mate. Daarbij komt dat mensen vaak een voorkeur voor een van deze manieren van denken ontwikkelen en/of daartoe door hun omgeving wat eenzijdig worden gestimuleerd.

Dat gebeurt ook vaak op school, bv. door de nadruk op 'wat-vragen' bij begrijpend lezen of het voorschrijven van vaste maniertjes bij rekenen en grammatica of het visueel instampen van woordjes bij spelling.

Deze drie door Sternberg onderscheiden denkmanieren zijn prima met taalactiviteiten te verbinden. Dat kan o.a. door te zorgen dat deze drie denkmanieren elk regelmatig specifieke aandacht krijgen. 

Het kan ook door in de keuze van de werkvormen en de vraag-stellingen alle drie de denkprofielen aan bod te laten komen, of die in ieder geval uit te lokken. Hierdoor kunnen leerlingen elkaar aanvullen en versterken. Zo kunnen zij ook elkaar inspireren om zo'n ervaren 'probleem' eens op andere manier te benaderen.

Bloom
De onderwijspsycholoog Benjamin Bloom publiceerde in 1956 een taxonomie van denkniveaus, om daarmee doelen te kunnen ordenen. Hij onderscheidde zes niveaus: drie van lagere orde (onthouden, begrijpen en toepassen) en drie van hogere orde (analyseren, evalueren en creëren). Die hogere niveaus maken gebruik van die lagere, ze bouwen erop voort.

Bij het ontwikkelen van talent is het van belang zoveel mogelijk die denkniveaus van hogere orde aan te boren en zo het benutten van die lagere denkniveaus uit te lokken.

Hierdoor ontwikkelt een leerling meer mogelijkheden om met allerlei onderwerpen om te gaan. Bovendien ontstaat er meer diepgang en ervaart een leerling meer mogelijkheden tot kritische reflectie. Er zijn bovendien ook mogelijkheden om deze denkniveaus te verbinden met de denkvaardigheden van Sternberg.

Gardner
De psycholoog Howard Gardner heeft (op basis van onderzoek bij mensen met een niet-aangeboren hersenbeschadiging) eveneens gepubliceerd over verschillende verschijningsvormen van intelligentie. Zijn ideeën zijn bekend geworden onder de naam ‘meervoudige intelligentie’, vaak afgekort als MI. Sommige collega’s van Gardner trekken de wetenschappelijke onderbouwing van het onderscheid in verschillende ‘typen’ in twijfel. Ook Gardner zelf is op die indeling later wel wat teruggekomen. In zijn boek Five minds for the future (2009) legt hij heel andere accenten.

Dit neemt niet weg dat velen het onderscheiden van aandachts-gebieden wel herkennen. Ook in het onderwijs is deze variatie aan invalshoeken om de wereld en jezelf te leren kennen doorgedrongen. Dit helpt in ieder geval om talenten en interessegebieden van leerlingen naar voren te laten komen en verder te ontwikkelen.
Op het gebied van taal gaat het naast verbaal-linguïstische aspecten ook om andere kenmerken, zoals de visueel-ruimtelijke aspecten, de inter- en intra-persoonlijke aspecten, de creatieve en de muzikale aspecten.

 

Via onderstaande link vind je een matrix, waarin Gardner en Bloom met elkaar zijn gecombineerd.

 

http://talentstimuleren.nl/?file=1005&m=1386518543&action=file.download

 

 

Opbellen
E-mail
Info